De mogelijkheden van ChatGPT voor het voortgezet onderwijs – UNESCO

ChatGPT staat niet alleen voor de deur, het programma is al binnengelopen en heeft het zich al gemakkelijk gemaakt. Volgens sommigen met modderige schoenen, volgens sommigen als prettig gezelschap, om onderhoudende conversaties mee te hebben.

Leerlingen en leerlingen hebben dit programma al lang omarmd, gebruiken dit als hulpprogramma bij het schrijven van hun opdrachten, als zoekprogramma, of erger nog: de buurjongen die jouw huiswerk maakt. Scheelt wel modder van de vloer dweilen.

Als je jezelf de vraag stelt “Wat moet ik er mee?”, stel je eigenlijk jezelf de vraag “Moet ik hier iets mee?” Het antwoord daarop is ‘ja’. Je kunt opdrachten blijven geven en beoordelen zoals je altijd gedaan hebt, maar dan zal je die ene leerling die altijd onvoldoendes haalde niet voldoende kunnen voorzien van feedback, laat staan goed kunnen determineren. Opdrachten baseren op de functionele kwaliteiten van het programma, zodat je de kracht ervan benut, zullen een waardevollere bijdrage zijn aan het leerproces van jouw leerling of leerling.

“Wat kan ik er mee?” Mooie vraag! De volgende aanzetten zijn gebaseerd op een artikel gepubliceerd door Unesco, “Quick Start Guide to ChatGPT and AI in Higher Education“, met bijdragen van prof. em. Educatieve Technology Mike Sharple. In deze blog ga ik niet zozeer in op hoe je ChatGPT gebruikt, maar wel op welke manieren je het AI-programma[1] kunt gebruiken in het onderwijs.

Onderwijs en Leren

Door zijn vermogen om informatie te genereren en te beoordelen kan ChatGPT verschillende rollen spelen in onderwijs- en leerprocessen. Samen met andere vormen van AI zou ChatGPT het proces en het leerproces en de leerervaring van leerlingen verbeteren. Daartoe kan ChatGPT worden gebruikt als een zelfstandig instrument, of het kan worden geïntegreerd worden in andere systemen en platforms die door instellingen voor (hoger) onderwijs worden gebruikt. ChatGPT kan veel eenvoudige of technische taken uitvoeren (bijv, basisonderzoek, berekeningen, proeflezen). De voorbeelden in tabel 1 laten zien hoe ChatGPT zou kunnen worden opgenomen en gebruikt om onderwijs en leren te verbeteren.

ChatGPT kan in verschillende fases van leerlingenonderzoek gebruikt worden, om het in een onderzoeksschema te vatten, bekijk tabel 2.

Heeft het programma daar nog iets aan toe te voegen?[3]

“ChatGPT kan op verschillende manieren worden gebruikt tijdens het onderzoeksproces, zoals:

1. Het genereren van ideeën: onderzoekers kunnen ChatGPT gebruiken om nieuwe onderzoeks- ideeën te genereren door vragen te stellen en potentiële onderzoeksgebieden te verkennen.
2. Literatuurstudie: ChatGPT kan helpen bij het uitvoeren van een literatuurstudie door samenvattingen van artikelen te genereren, belangrijke concepten te identificeren en relevante studies te benadrukken.
3. Data-analyse: onderzoekers kunnen ChatGPT gebruiken om te helpen bij het analyseren van gegevens, zoals het identificeren van patronen en trends in grote datasets.
4. Schrijfhulp: ChatGPT kan schrijfhulp bieden door suggesties te doen voor zinsstructuren, synoniemen te bieden en ideeën aan te dragen om de duidelijkheid en samenhang van de tekst te verbeteren.
5. Peer review: ChatGPT kan helpen bij het peer review proces door feedback te geven op manuscripten en potentiële problemen met onderzoeksopzet, methodologie of interpretatie van resultaten te identificeren.
6. Vertaling: ChatGPT kan helpen bij het vertalen van onderzoeksartikelen of rapporten naar verschillende talen om een breder publiek te bereiken.

Over het algemeen kan ChatGPT een waardevol instrument zijn voor onderzoekers om hun efficiëntie, creativiteit en nauwkeurigheid gedurende het onderzoeksproces te verbeteren.”

En zo promoot het programma zichzelf ook. Zou het ook daarin de eigen nadelen kunnen benoemen? Jazeker[4]

“Er zijn enkele mogelijke nadelen van het gebruik van ChatGPT tijdens het onderzoeksproces, zoals:

1. Gebrek aan menselijke creativiteit: Hoewel ChatGPT in staat is om ideeën te genereren en suggesties te doen, ontbreekt het aan menselijke creativiteit en het vermogen om intuïtief te denken. Daarom kan het gebruik van ChatGPT leiden tot een gebrek aan originele ideeën en creativiteit.
2. Potentiële fouten: Net als bij alle technologieën, is ChatGPT niet perfect en kan het fouten bevatten. Bij het analyseren van gegevens kan ChatGPT bijvoorbeeld patronen of verbanden identificeren die niet relevant of zelfs misleidend zijn, wat kan leiden tot verkeerde conclusies.
3. Verlies van menselijke vaardigheden: Het gebruik van ChatGPT kan ertoe leiden dat onderzoekers afhankelijker worden van technologie en minder afhankelijk zijn van hun eigen vaardigheden en expertise. Dit kan op de lange termijn resulteren in een verlies van menselijke vaardigheden en een gebrek aan diepgaand begrip van het onderzoeksgebied.
4. Ethische kwesties: Er zijn ook ethische kwesties rond het gebruik van ChatGPT in het onderzoeksproces, zoals het toewijzen van auteurschap aan een niet-menselijke entiteit. Er is een debat gaande over de vraag of een AI-model zoals ChatGPT als een auteur kan worden beschouwd, wat de verantwoordelijkheid en de integriteit van het onderzoek zou beïnvloeden.

Het is daarom belangrijk om de beperkingen en mogelijke nadelen van ChatGPT in het onderzoeksproces te overwegen en deze te combineren met menselijke expertise en vaardigheden voor een effectieve en verantwoorde uitvoering van onderzoek.”

Aanbevelingen

Hoewel sommige landen en onderwijsinstellingen ChatGPT hebben geblokkeerd, zoeken andere scholen manieren om zich aan te passen aan een wereld waarin AI een wijdverspreid, toegankelijk en veelgebruikt fenomeen is. In die zin kan ChatGPT worden gebruikt, maar het vereist zowel zorgvuldigheid als creativiteit om ervoor te zorgen dat er gepast mee omgegaan wordt.

Aanbevelingen in de omgang met ChatGPT zijn onder meer[5]:

1. Mogelijkheden creëren voor personeel, leerlingen en andere belanghebbenden om het effect van ChatGPT op het onderwijs te onderzoeken. Samen strategieën bedenken voor aanpassing invoering van AI. Zorg voor een werkgroep met een aanspreekpunt, dat personeel ook informeert. Maak ook zichtbaar aan leerlingen dat de school ermee bezig is, organiseer workshops voor hen hoe hiermee om te gaan en verken met hen de mogelijkheden.
2. Introduceer duidelijke richtlijnen voor leerlingen en docenten over hoe en wanneer ChatGPT kan worden gebruikt (en wanneer niet). Dergelijke begeleiding moet worden besproken met leerlingen en docenten, niet opgelegd.
3. Verbind het gebruik van ChatGPT met de leerdoelen van de les. Dit helpt leerlingen te begrijpen hoe ChatGPT hun leren kan ondersteunen en welke verwachtingen er voor hen zijn.
4. Alle vormen van beoordeling en evaluatie binnen de vaksectie herzien om ervoor te zorgen dat elk element geschikt is voor het leerdoel. Deze herziening kan leiden tot vervanging van toetsen of andere beoordelingen door persoonlijke beoordelingen (coaching op lesdoel!) of het wijzigen van de soort evaluatie die werd gebruikt. Het formatieve aspect wordt hiermee vergroot.
5. Evaluatie en actualisering van het beleid als het gaat om integriteit/eerlijkheid in totstandkoming en eerlijkheid van beoordeling, in verband met ChatGPT en andere AI-instrumenten.
6. Docenten en leerlingen opleiden over de vragen die zij aan ChatGPT stellen, niet alleen vaksectie Nederlands, maar als integraal taalonderdeel van elke les. Zoals onderzoekers hebben opgemerkt, is ChatGPT het nuttigst wanneer de input en opdrachten zorgvuldig zijn geformuleerd. Hierdoor bouwen de leerlingen ook beter een vakgerelateerd begrippenkader op.

Met de mogelijkheden en uitdagingen van ChatGPT in het achterhoofd, is het van belang om andere vormen van onderwijs en beoordeling aan te bieden, om zo de menselijke expertise te vergroten en de onderzoeksvaardigheden te versterken. Daarmee blijft de rol van het programma een middel, wordt het niet een doel ‘an sich’ om het te bestrijden. En verliest misschien de buurjongen zijn verdienmodel, maar bied je de leerlingen de mogelijkheid om op een andere manier onderzoeksvaardigheden te ontwikkelen, wat uiteindelijk een hoop modder in de gang scheelt.

Auteur: Bart ten Dam

---

[1] AI: Artificial Intelligence, een programma gebaseerd op kunstmatige intelligentie.

[2] ChatGPT-and-Artificial-Intelligence-in-higher-education-Quick-Start-guide_EN_FINAL.pdf (unesco.org) (aanpassingen naar VO door Bart ten Dam)

[3] ChatGPT- prompt: “Mogelijke toepassingen van ChatGPT in het onderzoeksproces”, 24 april 2023.

[4] ChatGPT prompt: “wat kunnen de nadelen zijn van het gebruik van ChatGPT tijdens het doen van onderzoek?”, 24 april 2023.

[5] Sommige van deze suggesties komen al voor in bestaande statuten, zoals: http://www.rochester.edu/college/honesty/assets/pdf/chatgpt-ai-guidance-for-instructors.pdf