Leren presenteren met Virtual Reality: een experiment onder leerlingen 4VWO

Presenteren voor groepen wordt gezien als één van de meest spannende activiteiten voor een leerling of student. Al een aantal jaren wordt er in het voortgezet én hoger onderwijs gebruik gemaakt van Virtual Reality (VR) om presentaties in een veilige omgeving te kunnen oefenen. Naast het presenteren voor een virtueel publiek kun je in VR ook feedback ontvangen op oogcontact, stemvolume, spreeksnelheid en gebruik van stopwoorden. In deze blog bespreken we de resultaten van een VR-experiment onder leerlingen van 4VWO. Heeft VR ook echt impact op leren presenteren? En, hoe ervaren leerlingen de verschillende vormen van VR-feedback die ze ontvangen?

Virtual Reality: oefenen én geautomatiseerde feedback

Eerder is in het hoger onderwijs onderzocht of VR een rijke leeromgeving kan bieden voor het veilig oefenen van een presentatie en het verzorgen van waardevolle feedback. Uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat VR net zo effectief kan zijn voor het ontwikkelen van presentatievaardigheden als feedback van de docent in een face-to-face situatie. In deze film kun je zien hoe studenten aan de Hogeschool Utrecht oefenen in zo’n VR-omgeving.

In VR kun je als lerende feedback ontvangen na afloop van een presentatie, dit noemen we ‘delayed feedback’. Ook kun je tijdens het geven van een presentatie in VR feedback krijgen op aspecten zoals oogcontact en spreeksnelheid (zie Figuur 1). Dit noemen we ‘immediate feedback’.

Het experiment

Tijdens een veldexperiment in het voortgezet onderwijs is onderzocht in hoeverre de verschillende vormen van feedback impact hebben op leren presenteren. Ook is bekeken hoe leerlingen ‘delayed feedback’ en ‘immediate feedback’ ervaren. Binnen het vak Nederlands, waarin presentatievaardigheden centraal staan, is het VR-experiment uitgevoerd. In totaal deden 22 leerlingen mee. Deze werden verdeeld over de volgende twee groepen: (1) één groep oefende in VR en kreeg ‘delayed feedback’ en (2) de andere groep oefende ook in VR maar kreeg ‘immediate feedback’. Zowel vóór als na het oefenen in VR deden alle leerlingen een face-to-face presentatie en deze werd ook beoordeeld. Zodoende konden de onderzoekers vaststellen of de leerlingen vooruit waren gegaan in hun presentatievaardigheden. Was er sprake van effect?

De resultaten lieten zien dat leerlingen een significante ontwikkeling doormaakten in hun presentatievaardigheden. Het maakte niet uit of leerlingen feedback hadden ontvangen tijdens of na afloop van de presentatie. In beide gevallen waardeerden leerlingen de feedback die ze hadden gekregen. Leerlingen die ‘delayed feedback’ hadden ontvangen gaven aan dat juist de objectieve en gedetailleerde feedback op hun oogcontact en stemgebruik zeer nuttig was. Ook de leerlingen die ‘immediate feedback’ kregen waren enthousiast. Zij gaven aan dat het hen hielp om nog tijdens hun presentatie te kunnen oefenen met het verbeteren van oogcontact maken met het publiek (in plaats van naar de slides staren) of bijvoorbeeld rustiger spreken (dus het spreektempo verlagen).

Wil jij ook meedoen met VR & Presenteren experimenten?

Wil je ook meedoen aan VR-onderzoeken? Sluit dan aan bij onderzoeken die lopen in het Digital Education Lab van de Lerarenopleiding Instituut Archimedes (Hogeschool Utrecht). Ook is het mogelijk om zelf VR-systemen uit te proberen. Er zijn diverse aanbieders op het terrein van VR & leren presenteren.